Skuteczność ruksolytynibu w leczeniu ciężkich postaci łysienia plackowatego

Skuteczność ruksolytynibu w leczeniu ciężkich postaci łysienia plackowatego

Ruksolytynib to selektywny inhibitor kinaz JAK1 i JAK2, będących mediatorami przesyłania sygnału dla cytokin i czynników wzrostu. Ponadto hamuje on ścieżkę sygnałową JAK-STAT. Jest zarejestrowany do leczenia powiększenia śledziony, związanego z włóknieniem szpiku u pacjentów dorosłych. Dane dotyczące zastosowaniu inhibitorów JAK w łysieniu plackowatym (alopecia areata – AA) wskazują, że są to leki skuteczne. Niemniej większą uwagę poświęca się tofacytynibowi, inhibitorowi JAK1 i JAK3 niż ruksolytynibowi.  

Naukowcy z amerykańskiego Uniwersytetu Medycznego w Yale przeprowadzili badanie, w którym grupę 8 pacjentów z ciężkim łysieniem plackowatym leczono ruksolytynibem w monoterapii. Każdy z uczestników musiał spełnić odpowiednie kryteria włączenia do programu lekowego. Utrata włosów w obrębie owłosionej skóry głowy przekraczała 50%, a czas trwania choroby wynosił średnio 2,9 lat. Dawka leku, podawana dwukrotnie w ciągu doby, wynosiła od 10 do 25 mg. Czas leczenia trwał od 5 do 31 miesięcy. Wśród 8 pacjentów 6 uprzednio otrzymywało tofacytynib przez co najmniej 4 miesiące. Przed badaniem i w jego trakcie u uczestników wykonywano badania laboratoryjne: morfologię z rozmazem oraz pełny panel badań biochemicznych.    

W wyniku zastosowanego leczenia u 5 uczestników uzyskano prawie całkowity lub całkowity odrost włosów, odnotowując poprawę wartości wskaźnika nasilenia choroby SALT (Severity of Alopecia Tool score) równą 98%. Wśród nich znajdowały się 2 osoby, nigdy nie leczone tofacytynibem i kolejne 2, u których uprzednio remisję objawów obserwowano dopiero po zastosowaniu wysokich dawek tofacytynibu (10 mg na dobę). Jeden uczestnik w przeszłości bez efektu otrzymywał tofacytynib w wysokiej dawce, natomiast 20 mg na dobę ruksolytynibu doprowadziło do prawie całkowitego odrostu włosów. Pozostałych 3 badanych nie doświadczyło poprawy w przebiegu programu lekowego. Były to 2 osoby, nie odpowiadające zarówno na leczenie ruksolytynibem, jak i tofacytynibem, oraz 1, która przestała przyjmować ruksolytynib z uwagi na wystąpienie działania niepożądanego w postaci zahamowania odrostu włosów, uzyskanego po wcześniejszym stosowaniu tofacytynibu. Do pozostałych, łagodnych efektów ubocznych ruksolytynibu należały infekcje oddechowe, przyrost masy ciała, zmiany trądzikowe, odczucie zmęczenia.

Autorzy przyznali, że słabą stroną ich badania była niewielka grupa badanych osób i brak grupy kontrolnej. Jednocześnie wskazali, że odrost włosów może być osiągnięty w wyniku zastosowania ruksolytynibu w dawkach niższych (10 mg 2 x dziennie) niż użyte w badaniach, które dotychczas przeprowadzono (30 mg). Ponadto zauważyli, że lek daje dobre efekty terapeutyczne u pacjentów uprzednio bezskutecznie leczonych wysokimi dawkami tofacytynibu. Porównanie inhibitorów JAK wciąż wymaga dalszych badań, które obecnie są już prowadzone.
 

Lek. Paulina Szczepanik-Kułak

Na podstawie:
Liu L.Y., King B.A.: Ruxolitinib for the treatment of severe alopecia areata. J Am Acad Dermatol 2019; 80(2): 566-568.