Jak leczyć trądzik niemowlęcy?

Jak leczyć trądzik niemowlęcy?

Trądzik pospolity jest przewlekłą zapalną chorobą gruczołów łojowych i ujść mieszków włosowych. Po urodzeniu wydzielanie łoju jest podobne do stwierdzanego u dorosłych, ale w okresie poniemowlęcym – przez cały okres dzieciństwa – gruczoły łojowe są bardzo małe, a wydzielanie łoju niewielkie. Gruczoły łojowe są pod bezpośrednią kontrolą hormonów, a najważniejsze z nich są androgeny. Warunkują one pojawienie się trądziku niemowlęcego, spowodowanego działaniem hormonów endogennych lub przekazanych od matki poprzez łożysko, oraz trądziku młodzieńczego, który powstaje w następstwie stymulacji androgenowej endogennej w okresie pokwitania.

Zmiany skórne mogą być obecne przy urodzeniu lub pojawiać się we wczesnym okresie noworodkowym (nazywany jest wtedy trądzikiem noworodkowym). Trądzik noworodkowy umiejscawia się głównie na policzkach i ustępuje samoistnie po kilku (3-6) miesiącach. Podstawowymi i dominującymi wykwitami są zaskórniki zamknięte (białe), ale mogą też występować zaskórniki otwarte (czarne, tzw. wągry) oraz wykwity zapalne – grudki, krosty oraz rzadziej torbiele.

Niekiedy początek trądziku noworodkowego jest opóźniony, jego objawy pojawiają się między 3.  a 6. m.ż., a ustępują przed upływem 3. r.ż., w związku z czym określany jest jako niemowlęcy lub dziecięcy. Wykwity skórne mają w tym czasie bardziej pleomorficzny charakter, częsta jest obecność wykwitów zapalnych – grudek i krost, także guzów i zmian guzkowo-torbielowatych.
 
Trądzik noworodkowy/niemowlęcy ustępuje samoistnie z chwilą zaniku gruczołów łojowych w ciągu kilku miesięcy. Przy dużym nasileniu lub nadmiernie długim utrzymywaniu się zmian oraz wtedy, gdy rodzicom dziecka trudno zaakceptować zmiany na twarzy swojego upragnionego potomka, można zastosować zewnętrznie preparaty przeciwtrądzikowe. Najchętniej polecanym preparatem jest erytromycyna w postaci żelu i roztworu do stosowania 2 razy dziennie. Można również z powodzeniem stosować połączenie erytromycyny z cynkiem albo formy recepturowe z cynkiem, np.:

Pastae Zinci 30,0
Lekobaza ad 100,0
MDS: na zmiany skórne 2 x dziennie
lub preparaty zawierające w swoim składzie cynk, np. Vitella Zn, Tanno-Hermal itp. Czasami niezbędne jest ogólne podanie erytromycyny.

W wielu publikacjach opisano skuteczne działanie izotretynoiny doustnej u niemowląt i małych dzieci. Jednym z potencjalnych wskazań do podania izotretynoiny mogą być ciężkie guzkowe i guzkowo-torbielowe postacie trądziku niemowlęcego, niereagujące ani na leczenie miejscowe, ani antybiotyki doustne, oraz trądzik z wyraźną tendencją do bliznowacenia. Dawki dobowa i sumaryczna nie zostały ściśle określone. Część autorów uważa, że konieczne jest osiągnięcie dawki łącznej 120 mg/kg, inni natomiast twierdzą, że nie należy przedłużać terapii po ustąpieniu trądziku. Dawkowanie leku waha się od 0,2 mg/kg/dzień do 2,0 mg/kg/dzień, a okres leczenia – od 4 do 14 miesięcy. Izotretynoina jest zwykle dobrze tolerowana przez dzieci, a występujące działania niepożądane są łagodne i przejściowe.

Bardzo rzadko (ale nie należy o tym zapominać) trądzik niemowlęcy jest objawem wirylizującego guza lub wrodzonej hiperplazji nadnerczy.

Trądzik noworodkowy/niemowlęcy należy różnicować z  innymi zmianami, które powstają w następstwie stymulacji androgenowej, tj. rozrostem gruczołów łojowych, prosakami oraz łagodnymi dermatozami krostkowymi (rumień toksyczny noworodków, akropustuloza noworodków eozynofilowe krostkowe zapalenie mieszków włosowych) oraz najczęściej występującymi w tym wieku potówkami.
 
Źródło: Kaszuba A., Kuchciak-Brancewicz M.: Atopowe zapalenie skóry i pokrzywka, [w:] Kaszuba A., Kuchciak-Brancewicz M.: Ilustrowana dermatologia dziecięca. Podstawowe problemy kliniczne w pytaniach i odpowiedziach. Wydawnictwo Czelej, Lublin 2013, ss. 117-118.