Dermatologia Praktyczna

W piśmiennictwie dla typowego obrazu klinicznego FD – kępek włosów na podłożu zanikowym – stosuje się określenie „objaw pędzla”. W przypadku FD stwierdza się predylekcję zachorowań pod względem płci z dominacją mężczyzn. Choroba nadal nie do końca ma ustaloną patogenezę, sugerowany jest udział bakteryjnych superantygenów, wiążących się z cząsteczkami głównego kompleksu zgodności tkankowej klasy II i stymulujących odpowiedź ze strony limfocytów Th2. Terapia FD z uwagi na częsty brak zadowalającej odpowiedzi stanowi duże wyzwanie dla lekarzy prowadzących. W leczeniu pierwszego rzutu stosuje się antybiotyki, głównie celem eradykacji Staphylococcus aureus. Niestety antybiotykoterapia często prowadzi do rozwoju biofilmu bakteryjnego i rozwoju mechanizmów oporności bakteryjnej. Niewątpliwie, manifestacje kliniczne FD oraz brak skuteczności terapii przekładają się na stan psychiczny pacjentów, u których dochodzi do znaczącego pogorszenia jakości życia. Dlatego poszukiwanie nowych strategii terapeutycznych wydaje się szczególnie pożądane.

Iorizzo i wsp. przedstawili opis serii 23 przypadków z rozpoznaniem FD potwierdzonym histopatologicznie, u których z uwagi na brak skuteczności stosowanych w przeszłości konwencjonalnych metod, rozpoczęto leczenie adalimumabem. Przed włączeniem terapii, u wszystkich pacjentów z krost występujących w obrębie ognisk chorobowych pobrano materiał na posiew, wykazując w większości przypadków obecność S. aureus.  Ponadto przeprowadzono odpowiednią kwalifikację pacjentów przed rozpoczęciem leczenia biologicznego, z uwzględnieniem niezbędnych badań diagnostycznych, w tym testu ciążowego. Adalimumab podawano w postaci wstrzyknięć podskórnych w dawce 160 mg w tygodniu 0 oraz 80 mg w drugim tygodniu. Następnie stosowano dawkę 80 mg co drugi tydzień. Co istotne, lek był dobrze tolerowany przez wszystkich pacjentów i nie odnotowano żadnych poważnych działań niepożądanych, poza łagodnie nasilonymi dolegliwościami żołądkowo-jelitowymi u dwóch pacjentów. Poprawę kliniczną (zmniejszenie lub ustąpienie procesu zapalnego, stabilizację wielkości ognisk chorobowych, brak nowych ognisk) stwierdzono u wszystkich pacjentów, począwszy od pierwszego miesiąca leczenia, która utrzymywała się przez cały okres leczenia (6 do 24 miesięcy, mediana 8 miesięcy). Dwóch pacjentów odstąpiło od terapii z powodu braku skuteczności – u tych pacjentów w posiewie wykazano mieszaną florę bakteryjną, składającą się z S. aureus i bakterii gram-ujemnych, takich jak Enterobacter, Klebsiella i Escherichia coli.

W podsumowaniu badacze podkreślili obiecujące wyniki przeprowadzonego badania, wskazując równocześnie na konieczność szerszego poznania patogenezy FD z uwzględnieniem roli czynnika martwicy nowotworów-α, cytokiny, stanowiącej punkt uchwytu adalimumabu.

Lek. Paulina Szczepanik-Kułak