Skuteczność doustnej formy tofacitinibu w leczeniu łysienia plackowatego obejmującego okolicę brody

Skuteczność doustnej formy tofacitinibu w leczeniu łysienia plackowatego obejmującego okolicę brody
Łysienie plackowate obejmujące okolicę brody (alopecia areata of the beard area – BAA) występuje dość często, szacuje się, że dotyczy około 28% mężczyzn z rozpoznaniem łysienia plackowatego.
Przebieg kliniczny choroby wciąż nie został w pełni ustalony. BAA niekiedy poprzedza zajęcie skóry owłosionej głowy.
Przeprowadzone badania kliniczne wykazały skuteczność terapeutyczną doustnych inhibitorów kinazy JAK stosowanych w leczeniu łysienia plackowatego w populacji dorosłych. Ponadto istnieją doniesienia potwierdzające skuteczność ruxolitinibu zastosowanego u jednego pacjenta z BAA. Kerkemeyer i wsp. dokonali retrospektywnej analizy danych dotyczących mężczyzn z rozpoznaniem BAA, którzy otrzymywali tofacitinib w formie doustnej w specjalistycznej klinice leczenia chorób włosów (Sinclair Dermatology, East Melbourne, Victoria, Australia). Do kryteriów włączenia należały: wiek powyżej 18. r.ż. oraz terapia doustnym inhibitorem JAK przez minimum 3 miesiące. Do oceny zaawansowania zmian chorobowych wykorzystano wskaźnik SALT oraz fotografie kliniczne, poddawane analizie przez niezależnego obserwatora. Badanie objęło 45 uczestników. Wśród nich znajdowało się 19 mężczyzn z całkowitą utratą włosów okolicy brody, 24 pacjentów z licznymi, dyskretnymi zmianami chorobowymi oraz dwóch, u których występowały pojedyncze ogniska pozbawione włosów. U 10 chorych po upływie 5 do 28 miesięcy stwierdzono pełną odpowiedź kliniczną na zastosowany lek, u 6 z nich dodatkowo wystąpiła poprawa w zakresie utraty włosów na skórze skalpu. Zmiany chorobowe w tej grupie utrzymywały się średnio przez 93,2 miesięcy. Spośród 19 chorych z BAA, którzy osiągnęli częściową remisję po tofacitinibie, 15 uzyskało ustąpienie zmian chorobowych na skórze owłosionej głowy w niepełnym, oraz 1 chory w pełnym stopniu. U 14 mężczyzn nie odnotowano odrostu włosów okolicy brody i skalpu, natomiast u 2 pomimo braku poprawy zmian w przebiegu BAA, zaobserwowano remisję ognisk chorobowych na skórze owłosionej głowy. U 10 pacjentów wystąpiły łagodne działania niepożądane: infekcje górnych dróg oddechowych, podwyższony poziom enzymów wątrobowych, zmęczenie, trądzik.
Na podstawie wyników badania postawiono hipotezę, że u pacjentów z łysieniem plackowatym pomiędzy poprawą kliniczną w zakresie odrostu włosów okolicy brody oraz skalpu istnieje silna, dodatnia korelacja, co sugeruje podobne mechanizmy odpowiedzi na inhibitor JAK. Ponadto u chorych z pełną odpowiedzią kliniczną objawy chorobowe utrzymywały się najdłużej. Autorzy badania podkreślili konieczność przeprowadzenia prospektywnych badań klinicznych, które w sposób precyzyjny oceniłyby wpływ tofacitinibu na obraz kliniczny BAA.

 Lek. Paulina Szczepanik-Kułak

 

Na podstawie:

Kerkemeyer K.L.S. i wsp. Response of alopecia areata of the beard to oral tofacitinib. Journal of the American Academy of Dermatology, Volume 82, Issue 5, 1228-1230.

Fot. ze zbiorów lek. Michała Adamczyka