Gruźlica skóry stanowi problem diagnostyczny zarówno w obrębie poszczególnych postaci klinicznych choroby, jak i w grupie innych chorób przebiegających z reakcją ziarniniakową. W celu ostatecznego potwierdzenia rozpoznania stosowane są następujące metody diagnostyczne.
Bezpośrednia mikroskopowa identyfikacja patogenu w bioptatach skóry
Bezpośrednia mikroskopowa identyfikacja patogenu w bioptatach skóry
Bezpośrednią mikroskopową identyfikację prątków prowadzi się na materiale uzyskanym drogą wymazów lub wycinków ze zmian skórnych, z użyciem specjalnych metod barwienia: metody Ziehla-Neelsena, z użyciem fluorochromu lub poliklonalnych przeciwciał przeciwko prątkom gruźlicy. Zaletą metody jest możliwość szybkiego uzyskania wyników, ale jej wadą – zróżnicowana czułość. Postacie gruźlicy skóry przebiegające z anergią charakteryzują się dużą ilością prątków i ich wykrycie w preparacie jest zawsze możliwe. Natomiast w postaciach z normergią lub hiperergią materiał jest skąpoprątkowy albo też prątki nie są obecne w ogóle; w tych postaciach choroby bezpośrednia identyfikacja patogenu ma znaczenie drugorzędne. Brak wyniku negatywnego nie wyklucza obecności choroby.
Hodowla prątków
Hodowla prątków
Hodowla prątków na podłożu Löwensteina-Jensena jest metodą laboratoryjną odznaczającą się wysoką czułością i swoistością. Pozwala na identyfikację prątków oraz na ocenę ich lekooporności. Wadą metody jest natomiast długi czas uzyskiwania wyników – liczony w tygodniach.
Próba tuberkulinowa Mantoux
Próba tuberkulinowa Mantoux
Test Mantoux jest metodą badania oporności immunologicznej na składowe prątków. Polega na śródskórnym podaniu wyciągu antygenów z M. tuberculosis w postaci oczyszczonej pochodnej białkowej (purified protein derivative standardized – PPD-S). Po 72 godz. odczytuje się średnicę nacieku. Średnica 0-4 mm – wynik ujemny: brak reakcji (odporności na prątek gruźlicy) oznacza anergię, co jest niekorzystne rokowniczo; średnica 5-9 mm – próba dodatnia dla osób z zaburzeniami odporności; średnica powyżej 15 mm – wynik dodatni u osób bez zaburzeń odporności. Wynik hiperergiczny przemawia za tuberkulidami. Jest to jednak metoda przesiewowa, niepozwalająca na odróżnienie osoby zdrowej po wcześniejszym kontakcie z M. tuberculosis od osoby z czynną postacią gruźlicy.
QuantiFERON-TB Gold In Tube
QuantiFERON-TB Gold In Tube
Jest to unowocześniona próba tuberkulinowa. Polega na ocenie wydzielania interferonu gamma przez limfocyty T stymulowane przez swoiste antygeny M. tuberculosis. W porównaniu z próbą tuberkulinową metoda jest badaniem bardziej czułym i swoistym.
Reakcja łańcuchowa polimerazy (polymerase chain reaction – PCR)
Reakcja łańcuchowa polimerazy (polymerase chain reaction – PCR)
Jest techniką molekularną umożliwiającą wykrycie sekwencji DNA prątków nawet przy niewielkiej ich
liczbie. Charakteryzuje ją szybkość uzyskania wyników oraz wysoka ich czułość. Badanie jest szczególnie przydatne w diagnostyce postaci klinicznych gruźlicy skóry przebiegających z normergią lub z hiperergią (tuberkulidy).
Źródło: Seneczko F.: Gruźlica, [w:] Dermatologia Geriatryczna, A. Kaszuba, J. Szepietowski, Z. Adamski (red.), wyd. I, Wydawnictwo Czelej, Lublin 2016, ss. 72-73.
