Zastosowanie baricytynibu w terapii liszaja płaskiego mieszkowego

Zastosowanie baricytynibu w terapii liszaja płaskiego mieszkowego
Liszaj płaski mieszkowy (lichen planopilaris – LPP) stanowi odmianę liszaja płaskiego przebiegającą z zajęciem mieszków włosowych, którą uważa się za najczęstszą przyczynę pierwotnego łysienia bliznowaciejącego.
Pierwszy opis LPP pochodzi z XIX wieku. Obserwacje nad pacjentami z LPP pozwoliły na wyróżnienie kilku odmian klinicznych choroby: klasyczną, łysienie czołowe bliznowaciejące oraz zespół Grahama-Little’a-Piccardiego-Lassueura. Podkreśla się, że dokładny mechanizm patogenetyczny LPP nie jest dostatecznie poznany, a rokowanie co do skuteczności terapeutycznej leków konwencjonalnych – niepewne. Obecnie dostępne są doniesienia wskazujące na obiecujący potencjał terapeutyczny tofacitinibu, w leczeniu nawracającego LPP. Jest to inhibitor kinaz janusowych JAK1, JAK2 i JAK3 oraz TyK2, przy czym działanie hamujące szczególnie dotyczy enzymów JAK1 i JAK3. Przekłada się to na modulowanie szlaków sygnałowych różnych interleukin, interferonów i czynników wzrostu.
Moussa i wsp. opisali wyniki badania, którego celem była ocena skuteczności baricytynibu, wykazującego powinowactwo do JAK1 i JAK2, w terapii LPP. Badacze dokonali retrospektywnego przeglądu dokumentacji wszystkich pacjentów z LPP leczonych baricytinibem przez ≥3 miesiące w okresie od stycznia 2019 r. do grudnia 2021 r. Aktywność choroby była oceniana za pomocą wskaźnika LPPAI (Lichen Planopilaris Activity Index), w skali od 0 (brak aktywności choroby) do 10 (maksymalna aktywność choroby). Zakwalifikowano 12 pacjentów z nawracającym LPP, spośród których u 7 rozpoznano odmianę klasyczną, u 5 FFA. Mediana wieku chorych w chwili rozpoznania wynosiła 43 lata, mediana czasu trwania choroby 7 lat, natomiast w przypadku wyjściowego wyniku LPPAI mediana wynosiła 5,8. Baricytinib wdrożono od mediany dawki 3,4 mg, następnie dawkę dostosowywano w zależności od odpowiedzi i tolerancji pacjentów. U 5/7 pacjentów z klasyczną postacią LPP początkowa mediana wyniku LPPAI uległa zmniejszeniu o 2,8. Jednakże odpowiedź terapeutyczna po medianie czasu trwania 6 miesięcy utrzymała się tylko u 3 pacjentów. U 3/5 pacjentów z FFA odnotowano zmniejszenie mediany wyniku LPPAI o wartość 5,6, a odpowiedź utrzymała się u 2 pacjentów po medianie czasu trwania 6 miesięcy. U dwóch pacjentów z klasycznym LPP i dwóch z FFA nie udało się uzyskać poprawy pomimo eskalacji dawki baricytinibu. Ponadto, u dwóch spośród nich, wystąpiła progresja choroby. Działania niepożądane związane z baricitinibem były łagodne i nie wymagały przerwania leczenia.
Badacze zasugerowali, że większą skuteczność terapeutyczną baricytinibu można osiągnąć z równoczesnym stosowaniem glikokortykosteroidów. Co więcej, obserwowany brak odpowiedzi pacjentów z LPP na jeden inhibitor JAK wskazuje na brak odpowiedzi na inny. Do pozostałych czynników związanych z brakiem odpowiedzi należały dłuższy czas trwania choroby i wcześniejszy wiek wystąpienia choroby. Niewątpliwie baricitinib może być potencjalną opcją terapeutyczną dla pacjentów z LPP opornych na bardziej konwencjonalne leczenie, jednakże konieczne są większe badania prospektywne.
 
Lek. Paulina Szczepanik-Kułak
 
Na podstawie:
Moussa A, Bhoyrul B, Asfour L, Kazmi A, Eisman S, Sinclair RD. Treatment of lichen planopilaris with baricitinib: A retrospective study. J Am Acad Dermatol. 2022 Sep;87(3):663-666. doi: 10.1016/j.jaad.2022.02.027.

Fot. Pixabay