„Stare” antybiotyki wracają do łask

„Stare” antybiotyki wracają do łask
Częste infekcje skóry, szczególnie z obecnością wysięku zapalnego, ostre zapalenie migdałków lub płonica są chorobami wywoływanymi przez Streptococcus pyogenes. Zakażenie paciorkowcami może skutkować poważnymi powikłaniami takimi jak gorączka reumatyczna oraz kłębuszkowe zapalenie nerek. Lekiem z wyboru w infekcjach paciorkowcowych jest penicylina. Jest to nie zawsze dostępny antybiotyk, a częste nadkażenia skóry wywoływane przez Staphyloccocus aureus powodują oporność na penicylinę.
W krajach mniej rozwiniętych, gdzie dostępność do droższych, lepiej tolerowanych antybiotyków jest ograniczona, powrócono do zapomnianych i rzadziej stosowanych leków. Niemiecy naukowcy z Helmholtz Centre for Infection Research (HZI) in Braunschweig zaproponowali trimetoprim jako skuteczną opcję terapeutyczną w związku z brakiem oporności paciorkowców.

Dr Patric Nitsche-Schmitz i wsp. dowiedli, że trimetoprim sprawdza się w infekcjach paciorkowcowych z obecnością nadkażenia przez inne szczepy bakteryjne. Trimetoprim hamuje reduktazę kwasu dihydrofoliowego, uczestniczącą w metabolizmie kwasu foliowego, co jest zasadniczym procesem w rozwoju bakterii. Trimetoprim zapobiega rozprzestrzenianiu się bakterii w organizmie.

W przeszłości unikano przepisywania tego leku w przypadku infekcji paciorkowcowych, zakładając a priori oporność bakterii. Jak dowiedli badacze był to błąd. Naukowcy z Braunschweig pobierali próbki od pacjentów zakażonych paciorkowcem z Niemiec i Indii. Badali oporność na trimetoprim, wykazując nieznaczną oporność i wysoką skuteczność leku.

Jeżeli występowała oporność bakterii na trimetoprim, odbywało się to na dwa sposoby. Badacze odkryli, że po pierwsze oporność występowała z powodu spontanicznych mutacji enzymu reduktazy kwasu dihydrofoliowego. Badacze z Braunschweig odkryli te mutacje. Drugim rodzajem wzrostu oporności bakterii jest występujący między bakteriami horyzontalny transfer genu niosącego mutację.

Naukowcy dowiedli w swojej pracy skuteczność trimetoprimu w infekcjach paciorkowcowych, szczególnie przy obecności koinfekcji gronkowcowej. Dr Nitsche-Schmitz podkreślił, że jest to „nóż, który szybko może stać się tępy”, o ile trimetoprim nie będzie stosowany tylko tam, gdzie rzeczywiście jest konieczny. Bardzo ważne jest zatem restrykcyjne stosowanie się pacjentów do ścisłych zaleceń dermatologa, które obowiązują przy antybiotykoterapii.

Lek. Karolina Kowalczyk
Klinika Dermatologii, Wenerologii i Dermatologii Dziecięcej Uniwersytetu Medycznego w Lublinie

Źródło:
René Bergmann, Mark van der Linden, Gursharan S. Chhatwal and D. Patric Nitsche-Schmitz, Factors that cause trimethoprim resistance in Streptococcus pyogenes Antimicrobial Agent and Chemotherapy, 2014, doi: 10.1128/AAC.02282-13, Helmholtz Centre for Infection Research.