Do jego charakterystycznych cech należy szybki wzrost i spontaniczne ustępowanie. Zmianie towarzyszą dolegliwości bólowe i dokuczliwy świąd. Keratoacanthoma częściej dotyczy mężczyzn rasy białej w średnim wieku, a do czynników ryzyka rozwoju należą: ekspozycja na promieniowanie słoneczne, oleje mineralne i dziegcie, urazy i drażnienie skóry oraz stany obniżonej odporności. Z uwagi na przebieg choroby, leczenie zazwyczaj nie jest podejmowane, jednakże istnieje konieczność histologicznego wykluczenia obecności nowotworu złośliwego. W niektórych przypadkach podejmuje się działania terapeutyczne, najczęściej chirurgiczne. Obecnie poszukiwane są alternatywne metody leczenia. Istnieją doniesienia o skuteczności doogniskowo podanych metotreksatu i 5-fluorouracylu.
Smith i wsp. opisali wyniki jednoośrodkowego, retrospektywnego badania kohortowego z udziałem 29 immunokompetentnych pacjentów, u których na podstawie wskazówek klinicznych lub histologicznych rozpoznano rogowiaka kolczystokomórkowego i z tego powodu wdrożono terapię z zastosowaniem doogniskowego metotreksatu. Stosowano stężenie 25 mg/mL, dobierając ilość preparatu w zależności od wielkości zmiany, maksymalnie 1 mL w trakcie jednej sesji. Co istotne, nie odnotowano żadnych działań niepożądanych. Po zakończonym leczeniu, cztery zmiany poddano analizie histopatologicznej, wykazując obecność jedynie blizny. Ogólna skuteczność terapii została oszacowana na 96%. Jedynie w dwóch przypadkach nie stwierdzono poprawy klinicznej, przy czym badanie histopatologiczne nie pozwoliło na wyjaśnienie tego problemu.
W podsumowaniu autorzy podkreślili skuteczność doogniskowego podawania metotreksatu w zmiany o charakterze rogowiaka kolczystokomórkowego. Do ograniczeń zaliczyli brak histologicznej oceny w trakcie terapii.
Lek. Paulina Szczepanik-Kułak
Na podstawie:
Smith C., Srivastava D., Nijhawan R.I.: Intralesional methotrexate for keratoacanthomas: A retrospective cohort study. J Am Acad Dermatol. 2020; 83(3): 904-905.
