Probiotyki w dermatologii
Probiotics in dermatology
Katarzyna Gutfreund, Marta Pastuszka, Wojciech Bienias, Franciszek Seneczko, Andrzej Kaszuba

 
Streszczenie
Probiotyki to drobnoustroje wywierające korzystny wpływ na zdrowie człowieka. Preparaty probiotyczne są stosowane w profilaktyce i terapii wielu różnych chorób. Korzystne właściwości probiotyków próbowano także wykorzystać w terapii schorzeń dermatologicznych. Większość dotychczasowych badań dotyczyło atopowego zapalenia skóry. Przypuszczano, że osiągnięcie prawidłowej równowagi mikroflory jelitowej może przyczynić się do uzyskania właściwej immunoregulacji, a tym samym zmniejszenia prawdopodobieństwa wystąpienia alergii. Jednak pomimo wielu badań, kwestia zasadności stosowania probiotyków w profilaktyce i leczeniu atopowego zapalenia skóry pozostaje nadal otwarta. Rozważano też wpływ doustnie podawanych probiotyków na ochronę skóry przed promieniowaniem ultrafioletowym. W badaniach zaobserwowano immunomodulacyjny efekt suplementacji Lactobacillus johnsonii w trakcie ekspozycji na UV. Przyjmowanie preparatów probiotycznych może mieć również potencjalnie korzystny efekt w leczeniu pomocniczym trądziku pospolitego. Jednocześnie prowadzono prace nad skutecznością stosowania bakterii probiotycznych zewnętrznie na zdrową i zmienioną chorobowo skórę. Wykazano zdolność bakterii Lactobacillus plantarum do inhibicji patologicznego wzrostu kolonii Pseudomonas aeruginosa w ranach oparzeniowych. W badaniach oceniano też wpływ kolonii Vitreoscilla filiformis aplikowanych zewnętrznie na zmiany w atopowym zapaleniu skóry. Z kolei bakteriocyny produkowane przez szczepy Streptococcus salivarius i Enterococcus faecalis SL-5 aplikowane na zmiany trądzikowe mogą wpływać na supresję wzrostu Propionibacterium acnes. Naukowcy dowiedli także zwiększenia produkcji ceramidów w keranocytach po zastosowaniu kremu zawierającego kolonie Streptococcus thermophilus.

 

Słowa kluczowe: probiotyki, mikroflora jelitowa, atopowe zapalenie skory, fotoprotekcja, trądzik pospolity, rany oparzeniowe

 

Pieluszkowe zapalenie skóry (PZS) 
Diaper dermatitis
Mirosława Kuchciak-Brancewicz, Andrzej Kaszuba

 
Streszczenie
Pieluszkowe zapalenie skóry jest jedną z najczęstszych dermatoz wieku niemowlęcego i wczesnodziecięcego. Zmiany zapalne powstają na podłożu uszkodzonej bariery skórno-naskórkowej w wyniku działania różnych czynników drażniących i uczulających, w miejscach przylegania pieluszki i w okresie jej używania. Przebiega pod postacią kontaktowego lub kontaktowego alergicznego zapalenia skóry, często z nadważeniem drożdżakowym lub bakteryjnym. Najtrudniejsze jest leczenie pieluszkowego zapalenia skóry przy współistnieniu atopowego zapalenia skóry albo łojotokowego zapalenia skóry typu niemowlęcego. Bardzo ważna jest profilaktyka pieluszkowego zapalenia skóry i niedopuszczenie do rozwoju zmian, bo zawsze łatwiej jest zapobiegać, niż leczyć.

 
Słowa kluczowe: pieluszkowe zapalenie skóry, bariera skórno-naskórkowa, czynniki drażniące i alergizujące, profilaktyka

 

Bliznowce – problemy patogenetyczne i lecznicze 
Keloids – pathogenetic and therapeutic problems
Wojciech Bienias, Katarzyna Gutfreund, Andrzej Kaszuba

 
Streszczenie
Bliznowce są to łącznotkankowe guzy, które tworzą się w wyniku zaburzeń w procesie gojenia ran u podatnych na nie osób. Klinicznie są często mylone z bliznami przerosłymi, ale w przeciwieństwie do nich przekraczają swymi rozmiarami powierzchnie pierwotnej rany, naciekają otaczającą tkankę, nie wykazują tendencji do ustępowania oraz nawracają po chirurgicznym wycięciu. Patogeneza bliznowców jest wciąż nie do końca poznana, ale istnieje wiele hipotez wyjaśniających skomplikowany proces powstawania keloidów; są nimi: podatność genetyczna, zaburzenia immunologiczne, zaburzenia procesu namnażania się i śmierci komórek, nieprawidłowości w reakcji na czynniki wzrostu oraz wiele innych. Hipotezy te nie przeczą sobie nawzajem, każda z nich opisuje inny aspekt dwóch głównych procesów zachodzących podczas tworzenia keloidów: nadmiernej proliferacji fibroblastów oraz zwiększonej produkcji i akumulacji białek macierzy zewnątrzkomórkowej. Profilaktyka i leczenie bliznowców stanowi duże wyzwanie dla medycyny, pomimo coraz większej wiedzy o ich patogenezie. Istnieje wiele metod terapeutycznych, lecz ich skuteczność jest ograniczona i wciąż niezadowalająca. Metody te dzielą się na: chirurgiczne, farmakologiczne, fizyczne oraz najczęściej stosowane skojarzone. Dalsze badania są niezbędne do lepszego zrozumienia patogenezy bliznowców i powinny uskutecznić terapię tego frustrującego zaburzenia w procesie gojenia ran.

 

Słowa kluczowe: bliznowce, patogeneza, czynniki wzrostu, neoangiogeneza, apoptoza, doogniskowa farmakoterapia, laseroterapia, krioterapia, presoterapia, produkty silikonowe

 

Postępowanie terapeutyczne w krostkowicy dłoni i podeszew: czy potrzebujemy zmiany?
Management of palmoplantar pustulosis: do we need to change?
U. Mrowietz, P. C. M. van de Kerhof

 
Streszczenie
Krostkowica dłoni i podeszew (palmoplantar pustulosis – PPP) sprawia trudności terapeutyczne. Nie ma bowiem opublikowanych konsensusów dotyczących leczenia tego schorzenia, brakuje dowodów potwierdzających skuteczność poszczególnych metod terapii. Udokumentowanych jest natomiast kilka czynników zaostrzających chorobę, a rola niektórych w wyzwalaniu zmian wydaje się być prawdopodobna. Najlepiej poznanym czynnikiem wpływającym na rozwój krostkowicy jest palenie tytoniu, a wiele z obecnie prowadzonych badań koncentruje się wokół jego oddziaływania na funkcje gruczołów potowych. Wśród innych czynników wyzwalających wymienia się paciorkowcowe infekcje migdałków i nadwrażliwość na gluten. Celem opracowania jest zwrócenie uwagi dermatologów na alternatywne strategie postępowania u pacjentów z PPP oraz konieczność przeprowadzenia odpowiednich badań klinicznych, umożliwiających opracowanie odpowiednich konsensusów terapeutycznych.

 

Zespół Gorlina-Goltza u 29-letniej pacjentki – opis przypadku 
Gorlin -Goltz syndrome in 29-year-old patient – a case report
Anna Grajewska, Katarzyna Zakrzewska, Bożena Drożdżyńska, Zygmunt Adamski

 
Streszczenie
Zespół Gorlina-Goltza, czyli zespół znamionowych nabłoniaków podstawnokomórkowych, jest schorzeniem genetycznym, dziedziczonym w sposób autosomalny dominujący z pełną penetracją (mutacja w obrębie chromosomu 9). Stanowi on zbiór zaburzeń rozwojowych i metaplastycznych, na który składa się obecność: dwóch lub więcej raków podstawnokomórkowych skóry, torbiele żuchwy, zwapnienia w sierpie mózgu, szeroko rozstawione lub zdwojone żebra, włókniak jajnika, rdzeniak mózgu oraz wiele innych objawów. Autorzy przedstawiają przypadek pacjentki z zespołem Gorlina-Goltza, rozpoznany w 29. r.ż., z w pełni rozwiniętymi objawami choroby, zaliczanymi do kryteriów większych rozpoznania. Wczesne rozpoznanie zespołu pozwala na wdrożenie wtórnej profilaktyki i zastosowanie odpowiedniego leczenia, co może spowolnić postęp choroby.

 

Słowa kluczowe: zespół Gorlina-Goltza, zespół znamionowych nabłoniaków podstawnokomórkowych, rak podstawnokomórkowy

 

Acrodermatitis chronica atrophicans (choroba Pick-Herxheimera) – opis dwóch przypadków
Acrodermatitis chronica atrophicans (Pick-Herxheimer disease) – report of two cases
Zbigniew Pietrzak, Jacek Dąbkowski, Anastazy Omulecki

 
Streszczenie
Acrodermatitis chronica atrophicans (ACA) jest późną skórną manifestacją boreliozy z Lyme. Czynnikiem etiologicznym jest krętek Borrelia afzelii przenoszony przez kleszcze z rodzaju Ixodes ricines. Objawy chorobowe obejmują najczęściej skórę okolicy stawów kolanowych, łokciowych, skokowych, a także wyprostne powierzchnie kończyn górnych i dolnych. W początkowej fazie są to powiększające się, niebolesne, sino-czerwone obrzękowe rumienie. Wraz z postępem choroby dochodzi do zaniku skóry i jej przydatków. U niektórych pacjentów może dojść do rozwoju zwłóknienia i guzków. W artykule prezentujemy dwa przypadki. Pierwszy, to 40-letni mężczyzna, u którego zaobserwowano zmiany skórne o typie czerwono-sinawych plam, szerzących się powoli w ciągu 2 lat, o układzie smugowatym, na wyprostnej powierzchni kończyny dolnej prawej. Drugi, to 64-letnia kobieta ze zmianami o typie czerwono-sinawego rumienia, powiększającego się od około 1,5 roku, zlokalizowanego na grzbietowej powierzchni ręki prawej. W obydwu przypadkach na podstawie objawów klinicznych, badania histopatologicznego i serologicznego rozpoznano ACA. Odnotowano zadowalające wyniki leczenia doksycykliną 200 mg dziennie przez 21 dni u pierwszego chorego. U kobiety, wskutek nietolerancji powyższego antybiotyku, zastosowano cefuroksym (Zinnat) 500 mg 2 razy dzienne przez 28 dni z dobrym efektem.

 

Słowa kluczowe: choroba z Lyme, Borrelia burgdorferi, diagnostyka laboratoryjna

 

Spektrum działania itrakonazolu w świetle doświadczeń ekspertów
Panel dyskusyjny

 
W dyskusji udział wzięli:

 

Dermatologia dziecięca – pytania i odpowiedzi
Mirosława Kuchciak-Brancewicz

 
Streszczenie
Łuszczyca jest jedną z najczęstszych chorób skóry o przewlekłym, nawrotowym charakterze i bardzo dużej różnorodności obrazów klinicznych. Typowa dla łuszczycy zwykłej jest lokalizacja w obrębie kolan, łokci i skóry owłosionej głowy. Typ I (młodzieńczy) związany jest z dziedziczeniem autosomalnie dominującym. Wykwit pierwotny łuszczycy to grudka barwy czerwonobrunatnej, wyraźnie odgraniczona od otoczenia, o drobnopłatowym złuszczaniu powierzchni. Zdrapanie jej srebrzystych łusek daje objaw świecy stearynowej i objaw Auspitza. Jeśli pacjent ma ujemny wywiad rodzinny, a w badaniu przedmiotowym nie ujawniają się cechy charakterystyczne dla łuszczycy, to może nie jest to łuszczyca. W okresie rozwojowym mogą to być pospolite modzele lub, rzadziej spotykana, niedoczynność tarczycy. Trądzik pospolity jest jedną z najczęstszych chorób skóry. Dotyka 80% populacji w wieku pomiędzy 11. a 30. r.ż. Różne czynniki wpływają na przebieg choroby, m.in. dieta. Wśród produktów szkodliwych wymienia się często czekoladę. Czekolada, przez wiele lat uważana za produkt wybitnie szkodliwy dla osób z trądzikiem, zawdzięcza złą sławę swojej mlecznej odmianie. Czekolada mleczna zawiera więcej tłuszczu i mleka w proszku, a jej indeks glikemiczny jest dwukrotnie wyższy niż czekolady ciemnej. Ponadto poziom zawartych w ziarnie kakaowym flawonoidów – przeciwutleniaczy o działaniu przeciwzapalnym, jak również zapobiegającym nowotworom i chorobom układu krążenia – zostaje obniżony na skutek utrudnienia ich wchłaniania przez mleko. Czarna czekolada (zawierająca co najmniej 70% kakao i mająca indeks glikemiczny 25) jest bezcennym źródłem flawonoidów oraz sporej dawki magnezu tonizującego układ nerwowy. Atopowe zapalenie skóry (AZS), zwane inaczej wypryskiem atopowym, jest powszechnie występującą chorobą skóry. Często wyróżnia się trzy fazy choroby (faza niemowlęca, faza dziecięca i dorosłych). W fazie niemowlęcej choroba zwykle rozpoczyna się w 3. miesiącu życia. Wcześniej nie ma podstaw fi zoologicznych do tego, by rozwinęło się klinicznie AZS (chociaż istnieje tzw. rodzinny wywiad atopowy). Charakterystyczna lokalizacja zmian i symetryczne ich rozmieszczenie na ogół nie powodują trudności w rozpoznaniu AZS. W okresie noworodkowym najczęściej występującymi zmianami skórnymi są potówki/potówki „zropiałe”, kontaktowe zapalenie skóry z podrażnienia oraz łojotokowe zapalenie skóry.
Podczas ukąszenia owady zwykle wstrzykują do ciała gospodarza niewielkie ilości antykoagulantów i innych toksyn. W miejscu wkłucia żądła owada i bliskim jego sąsiedztwie powstają nieraz wybroczyny i większe wykwity krwotoczne jako nabyta skaza krwotoczna naczyniowa. Zmiany po ukąszeniach owadów ulegają samoograniczeniu. Zakażenie wtórne wskutek drapania może być punktem wyjścia posocznicy i bardzo rzadko rozsianego krzepnięcia śródnaczyniowego.

 

Słowa kluczowe: świąd w łuszczycy, czekolada a trądzik, początek atopowego zapalenia skóry, zmiany naczyniowe po ukąszeniu przez owady